Wraz ze wzrostem liczby osób w wieku poprodukcyjnym oraz z rozwojem technologii i zwiększeniem świadomości nt. procesu edukacji i tego, jaki ma ona wpływ na zdrowie i samopoczucie, wzrasta popularność uniwersytetów trzeciego wieku (UTW).
Czym jest uniwersytet trzeciego wieku?

Krótko mówiąc, jest to miejsce, w którym ludzie starsi mają szansę zrealizować marzenia z przeszłości (w czym przeszkodziły im na przykład kwestie finansowe, zawodowe, ustrojowe). Nie jest to jednak jedyna rola, jaką pełnią takie uniwersytety. Często kwestia edukacji jest jedynie pozytywnym skutkiem ubocznym. Wielu ludzi w kwiecie wieku decyduje się na taki krok, aby nawiązać nowe kontakty, spędzić miło czas oraz, oczywiście, nauczyć się czegoś nowego. Uniwersytet trzeciego wieku w ostatnich latach stał się czymś niemal oczywistym w naszej świadomości, przecząc tym samym (całkiem słusznie zresztą) wierzeniu, że po przekroczeniu pewnego wieku nie da się już niczego nauczyć. UTW pozwala poczuć się społecznie potrzebnym, wypełnia wolny czas (którego starsi ludzie zwykle mają w nadmiarze), co pozwala utrzymać dobre zdrowie.

Jakie dokładnie są zalety UTW?

Aktywny udział w życiu społecznym to jedna z największych zalet UTW. Sprawia on, że osoby starsze nie czują się odrzucone – kontakt z innymi ludźmi połączony z ciekawymi zajęciami oraz rozmowami często prowadzi do nawiązania nowych przyjaźni czy nawet miłości. Niejednokrotnie bywa, że relacje nawiązane dzięki uczestnictwu w zajęcia organizowanych przez uniwersytet trzeciego wieku wykraczają poza spotkania na uczelni. Wspólne wyjścia na kawę czy nawet zorganizowane wyjazdy to wcale nie mrzonki. UTW pozwalają na rozwój osobowości (bo na to nigdy nie jest za późno) i na rozwój zainteresowań i posiadanej wiedzy. Jednym z najchętniej podejmowanych kursów jest nauka języków obcych – w tym momencie głównie angielskiego. Kilka lat temu świat obiegła informacja o pewnym 93-letnim Chińczyku, który... nauczył się języka portugalskiego. Skąd taki pomysł? Nie było żadnego konkretnego powodu. Pan z Kraju Środka po prostu miał taką ambicję i ją zaspokoił. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby i nasi rodzimi seniorzy dokonywali czegoś tak niesamowitego.

Należy też pamiętać, że świat nigdy wcześniej aż tak szybko się nie rozwijał. Postęp technologiczny, jaki dokonał się na naszej planecie sprawił, że osoby urodzone nawet w latach 50. czy 60. (nie mówiąc już o tych urodzonych przed wojną) mają trudności z nadążeniem za tymi zmianami. Standardowymi zajęciami oferowanymi przez UTW są więc np. lekcje obsługi komputera. Nowe technologie to jedna z dyscyplin, które dostępne są na niemal każdej takiej uczelni. Warto też zaznaczyć, że osoby starsze wykazują naprawdę duży entuzjazm podczas takich zajęć. Oprócz ich użyteczności wyraźnie poprawiają one samopoczucie i, nierzadko, poczucie własnej wartości, które może być u osób „nietechnicznych” mocno zachwiane.

Niedocenianą zaletą utworzenia w naszym kraju uniwersytetów trzeciego wieku jest doświadczenie, które osoby starsze mogą przekazać swojemu otoczeniu. Studenci UTW uczą się nie tylko od wykładowców, ale też od siebie nawzajem. Są to przecież osoby pochodzące z bardzo różnych środowisk, mające rozmaite doświadczenia życiowe i zawodowe. Na UTW uczęszczają np. ludzie, którzy przeżyli II wojnę światową i mogą podzielić się swymi wartościowymi historiami.

Jakie kursy dostępne są w ramach uniwersytetu trzeciego wieku?

Zajęcia, w których można brać udział to, oprócz wymienionych wyżej: szkolenia i kursy zawodowe, studia podyplomowe, audycje edukacyjne, konwersatoria, czytanie czasopism naukowych, nauka przez internet, czyli tzw. e-learning, kursy hobbystyczne, koła zainteresowań czy warsztaty artystyczne.

Jakie koszty wiążą się z uczestnictwem w zajęciach UTW? Gdzie takie uniwersytety znaleźć?

Opłaty za uczestnictwo w kursach zazwyczaj są jedynie symboliczne. Cały semestr nauki zwykle wynosi maksymalnie 50 zł. Do tego może dojść czesne – opłata taka to standardowo kilka złotych miesięcznie. Jeżeli zajęcia wymagają stworzenia jakichś dodatkowych warunków, np. wynajęcia sali (przy zajęciach jogi) czy basenu. Może dojść dodatkowa opłata, która, podobnie jak w przypadku czesnego, nie przekracza kilku złotych. Łatwo więc dojść do wniosku, że zostanie studentem uniwersytetu jest kwestią głównie motywacji. Przy tak niskich opłatach korzyści, jakie daje bycie częścią studenckiej braci, są naprawdę ogromne. Takich placówek jest w tym momencie w Polsce około czterystu, co jasno pokazuje, że eksperyment się udał. Większość naszej populacji ma do najbliższej uczelni maksymalnie kilkanaście kilometrów, a w przyszłości powinno być pod tym względem jeszcze lepiej. Relacje słuchaczy wyraźnie dają do zrozumienia, że warto takiej aktywizacji spróbować.

Korzyści nie tylko dla seniorów

Należy też podkreślić fakt, że rozwój UTW w Polsce to nie tylko korzyści dla osób starszych, lecz także dla ich otoczenia oraz ogółu społeczeństwa. Wyższy poziom wiedzy, zrozumienia tego, jak działa nowoczesny świat, poczucie własnej wartości, dobry humor, zadowolenie z życia z całą pewnością mają pozytywne przełożenie na funkcjonowanie społeczeństwa naszego kraju.