Socjologowie określają, że za dwadzieścia lat co trzeci Europejczyk będzie miał około 65 lat. Wskazują też, że długość życia znacznie się wydłuża. Co to oznacza? Konieczność zapewnienia właściwej opieki ludziom w starczym wieku. Nie chodzi tu o pomoc medyczną, bo tę podstawową zapewnia państwo (w większości państw europejskich); o wsparcie psychiczne – chodzi przede wszystkim.
Opiekunka osób starszych – kim jest, czym się zajmuje?
Już sama nazwa sugeruje, że chodzi o pomoc osobom starszym, mającym trudności w codziennym funkcjonowaniu. Zakres obowiązków jest różny. Wynika to przede wszystkim ze stanu zdrowia i formy, w jakiej znajdują się seniorzy. Jednak chcąc sformułować ogólny zakres obowiązków, należy wymienić: dbałość o higienę osobistą podopiecznego (kąpiele, ubieranie), robienie zakupów, przygotowanie posiłków, podawanie leków, a także czynności związane z utrzymaniem czystości w mieszkaniu, w którym żyje senior. Powyższe czynności pozwalają zapewnić fundamentalne potrzeby człowieka. Ale to nie wszystko…
Czy w zakresie obowiązków opiekunki jest wsparcie psychiczne?
Powinno być. Jest ono równie ważne, jak zaspokojenie podstawowych potrzeb fizjologicznych. Stąd często mówi się, że dobrą opiekunką będzie osoba: empatyczna, cierpliwa, wyrozumiała. To nie przypadek, że na te właśnie cechy osobowościowe zwraca się uwagę. Nierzadko osoby starsze czują się samotne i są pogrążone w głębokiej depresji, a ograniczenia fizyczne czy psychiczne, których są świadomi, potęgują w nich frustrację. Na czym polega wsparcie psychiczne? Można je rozumieć na wiele sposobów. To przede wszystkim organizacja czasu wolnego, motywowanie, rozmowy, troska.
Jeden podopieczny, a dwóch?
Praca opiekunki przy jednym podopiecznym nie jest zajęciem łatwym, niekiedy stanowi wyzwanie. Szczególnie wtedy, gdy podopiecznymi są osoby samotne, z głęboką depresją i obłożnie chore oraz niesamodzielne ruchowo.
Jednak nie można natychmiast i jednoznacznie wykluczyć, że niemożliwa jest praca przy dwóch podopiecznych. Wręcz przeciwnie – jest możliwa, nawet wskazana, jednak nie w każdym przypadku. Zależy to przede wszystkim od stanu i kondycji podopiecznych.
Jeśli mamy na myśli małżeństwo w starczym wieku, z licznymi dolegliwościami, ale jeszcze samodzielnie poruszające się na niewielkie odległości, które potrzebuje pomocy w zakresie zrobienia zakupów, przygotowania posiłków, posprzątania, czy po prostu dodatkowego towarzystwa – wówczas opiekunka jest w stanie sobie poradzić.
Rzadko się zdarza, aby współmałżonkowie byli w takim samym stadium rozwoju choroby. Mimo że zwykle oboje schorowani, to zazwyczaj jedno z nich jest w wyraźnie gorszym stanie zdrowotnym. Wówczas opiekunka sprawująca opiekę nad małżeństwem seniorów, może angażować osobę będącą w lepszej kondycji do wspólnej pomocy osobie bardziej potrzebującej. Taki sposób postępowania jest niezwykle ważny, zacieśnia istniejące więzy, pogłębia relacje.
Inaczej sprawa wygląda, kiedy podopieczni są schorowani i nie poruszają się o własnych siłach. Osoby takie potrzebują pomocy przez całą dobę. Nie oznacza to, że opieka jednej osoby nad dwoma seniorami przykutymi do łóżka czy wózka nie jest możliwa, jednak na pewno jest znacznie utrudniona, z dwóch powodów. Po pierwsze – wymaga poświęcenia czasu każdemu z osobna. Może okazać się, że jednoczesne spożywanie posiłków nie jest możliwe, wtedy karmienie odbywa się po kolei; sposób postępowania w przypadku każdej innej czynności jest analogiczny. Po drugie – nie należy bagatelizować sił i możliwości samej opiekunki. Prosty przykład: kiedy opiekunka musi podnieść z łóżka i przenieść na wózek inwalidzki czy toaletę dwie dorosły osoby. I tak kilka razy dziennie. Czynności te mogą przysporzyć wiele trudności, a w perspektywie dłuższego czasu mogą wywołać bardzo dotkliwe skutki dla zdrowia samej opiekunki. Niewykluczone, że w tak trudnych przypadkach, kiedy podopieczni są w bardzo ciężkim stanie, niezbędne będzie dodatkowe wsparcie.
Praca opiekunki przy dwóch podopiecznych zasadniczo się różni od sprawowania opieki nad jednym seniorem, co jest w pełni zrozumiałe i logiczne. Stąd obok cierpliwości, zrozumienia i empatii, konieczną cechą jest dobra organizacja czasu i pracy. Bez nich istnieje ryzyko zaniedbań czy sprawowania niewłaściwej opieki nad chorymi.
