Starość to okres w życiu człowieka, kiedy z jednej strony osłabione zostają jego fizyczne możliwości, w tym ogólna sprawność i wydolność organizmu, a z drugiej mogą pojawić się typowe dla tego wieku choroby natury psychicznej, jak demencja czy choroba Alzheimera. To wszystko niestety sprzyja dotkliwym w skutkach urazom, jak również zachowaniom nieświadomie stwarzającym potencjalne niebezpieczeństwo. Aby zminimalizować ich ryzyko, dom, w którym zamieszka senior, należy urządzić w sposób przewidujący tego rodzaju zdarzenia.
Przede wszystkim trzeba zadbać, aby we wszystkich pokojach zorganizować na tyle wolnej przestrzeni, by starsza osoba w pełni swobodnie mogła się po nich poruszać, nawet jeśli korzysta z wózka inwalidzkiego. Jest to co prawda nieco kłopotliwe, zwłaszcza jeżeli musimy zmienić układ i wygląd mieszkania, ale konieczne, by zapewnić podopiecznemu jak największą samodzielność. W tym celu z podłogi należy usunąć wszystkie chodniki i dywany, które mogłyby spowodować potknięcie się i upadek, w tym wieku szczególnie niebezpieczny. Dobrze byłoby także, aby zniknęły wszystkie niestabilne, niewielkie meble i ozdobne przedmioty, które zazwyczaj stawiamy na ziemi. Ostre kanty sprzętów, głównie mebli, czy wystające klamki powinny zostać zabezpieczone - aby dodatkowo nie narażać seniora na uraz. Tu doskonałe mogą okazać się wszelkiego rodzaju gumowe czy plastikowe nakładki, jakie wykorzystuje się, gdy chcemy zapewnić bezpieczeństwo małym dzieciom.
W łazience i ubikacji, gdzie o zachwianie i poślizgnięcie wyjątkowo łatwo, dobrze jest rozłożyć specjalne maty, nie tylko na podłodze, ale także w wannie czy kabinie prysznicowej. Jeśli zachodzi taka konieczność, to w pomieszczeniach sanitarnych warto zamontować uchwyty ułatwiające korzystanie z toalety, wanny i prysznica. Można też rozważyć instalację specjalnych, przystosowanych do ograniczeń osoby starszej, zwłaszcza niepełnosprawnej, urządzeń sanitarnych - wanny lub alternatywnie kabiny, których obecnie mamy na rynku całkiem spory wybór. Nie jest to niestety tania inwestycja, ale na pewno znacznie poprawi bezpieczeństwo i komfort życia seniora, a nam samym pomoże w sprawowaniu nad nim opieki i dbałości o higienę. Aby pomóc w czynnościach fizjologiczno-higienicznych w ubikacji można umieścić przystosowany do korzystania z toalety specjalny wózek sanitarny, z kolei w kabinie prysznicowej, jeśli nie zdecydujemy się na droższe rozwiązanie, zamontować krzesełko kąpielowe.
Elektryczno-gazowe urządzenia domowe powinny zostać zabezpieczone w taki sposób, aby nieuważne z nich korzystanie, zwłaszcza w sytuacji, gdy podopieczny cierpi na którąś z psychicznych chorób wieku podeszłego, nie powodowały zagrożenia. W tym celu piecyk gazowy warto zamienić na bezpłomieniowy, a w kuchence zainstalować czujniki odcinające dopływ gazu. Podobne czujniki można umieścić także w innych pomieszczeniach, w których istnieje ryzyko wybuchu lub innego rodzaju niebezpieczeństwo.
Bardzo ważne jest, aby osoba chora na demencję czy chorobę Alzheimera nie mogła samodzielnie i bez kontroli opuścić domu, wejść do kotłowni, na strych czy nieosłonięty balkon. Wszystkie drzwi muszą być przed takim ryzykiem dobrze zabezpieczone. W takiej sytuacji naprawdę nie należy obawiać się oskarżenia o naruszanie wolności osobistej podopiecznego, co zresztą z zasady sprzeczne jest z prawem, gdyż jest to w pełni uzasadnione i konieczne, by zapewnić mu bezpieczeństwo i nie narazić na wypadek czy zaginięcie.
Jeśli senior ma problem z oczami, z zasięgu jego wzroku należy usunąć wszelkie leki i innego rodzaju farmaceutyki, których niekontrolowane przyjmowanie, wynikające choćby ze zwykłej pomyłki, stanowi realne zagrożenie zdrowia, a nawet życia. Podobnie z wszelkiego rodzaju chemikaliami, żrącymi płynami – powinny być starannie opisane, a najlepiej schowane w jakieś pewne miejsce.
Koniecznie zadbajmy, żeby senior miał stały dostęp do telefonu - aby w razie konieczności mógł szybko skontaktować się z właściwą osobą, zwłaszcza jeśli zdarza się, że zostaje w domu sam. Zwróćmy przy tym uwagę, że aparat powinien być prosty w obsłudze i posiadać duży, czytelny wyświetlacz. Na ścianie można także umieścić specjalną planszę ze wszystkimi najważniejszymi numerami telefonów – do bliskich, na pogotowie, straż pożarną.
Dom to także pokój lub przynajmniej kącik seniora, w którym znajdzie się jego ulubiony fotel, pamiątki czy inne ważne przedmioty. Powinniśmy zadbać, aby mu takie miejsce stworzyć, ważne jest bowiem, aby czuł się komfortowo, w razie potrzeby miał możliwość wyciszenia się, niczym niezakłócanego odpoczynku, a w nocy efektywnego snu. Warto zadbać o wygodny, zdrowy dla kręgosłupa materac lub – jeśli takie jest wskazanie – specjalne łóżko.
Jeśli mamy sporej wielkości balkon lub taras, pomyślmy co zrobić, aby można było z niego bez przeszkód korzystać. W tym celu warto nawet obniżyć próg czy zrobić specjalny podjazd. Można też zainstalować kameralne oświetlenie, zadbać o przyjemny klimat, ustawić donice z roślinami, zamontować osłonę przed silnym słońcem. Niech to miejsce będzie namiastką ogrodu oraz pozwoli na spokojny relaks, zwłaszcza jeśli nie mamy zbyt wiele czasu na częste spacery.
Mieszkając w domu jednorodzinnym zadbajmy o podjazd dla wózka, a jeśli nie jest to konieczne, bo senior porusza się samodzielnie, o bezpieczne schody i ułatwiające wejście do domu poręcze. Mieszkając w bloku warto wystąpić do administratora budynku, którego obowiązkiem jest zapewnienie mieszkańcom komfortu życia, w tym podobnych ułatwień.
Każdy dom jest inny i chyba jedyny w swoim rodzaju, ale każdy powinien być miejscem wyjątkowym dla wszystkich jego mieszkańców, dlatego warto zadbać, by mogli czuć się w nim komfortowo, przyjemnie i bezpiecznie. I tak, jak dbamy, by swoje własne, bezpieczne miejsce miały dzieci albo nastolatki, tak samo określone warunki musi spełniać dom, w którym żyje i odpoczywa senior. Pamiętajmy, że to na barkach opiekunów ciąży odpowiedzialność stworzenia mu takiego otoczenia, które w jak największym stopniu będzie w stanie zaspokoić jego specyficzne potrzeby oraz oczekiwania.
