Starsze osoby, wraz z wiekiem, narażone są na coraz więcej schorzeń. Okazuje się jednak, że nie tylko przewlekłe choroby są dla seniorów utrudnieniem. Bardzo dużo problemów sprawiają zwykłe upadki. Dla osób młodszych, w pełni sprawnych, nie jest to żadnym problemem. Jednak osoby po 60 roku życia do takich sytuacji podchodzą zgoła inaczej – wiąże się to bowiem nie tylko z problemami natury zdrowotnej, ale nawet psychicznej.

Czym jest upadek?

Każdy z nas wie, jak wygląda upadek, czyli utrata równowagi na skutek występowania czynników zewnętrznych. Do najczęstszych tego typu wypadków dochodzi, okazuje się, w domu. Co jest najczęstszą przyczyną upadków? Wyróżnić można dwie grupy czynników. Pierwsza z nich to czynniki wewnętrzne, zwane inaczej zdrowotnymi. Zalicza się do nich:

• ograniczoną sprawność fizyczną;
• zaburzenia wzroku;
• zaburzenia równowagi;
• zaburzenia chodu;
• nadmiar przyjmowanych leków.

Kolejna grupa czynników ryzyka, które doprowadzają u seniorów do upadku, to tak zwane czynniki zewnętrzne. Należy przez nie rozumieć:

• śliską lub nierówną nawierzchnię;
• niewłaściwe obuwie;
• złe oświetlenie pomieszczeń;
• brak udogodnień w mieszkaniu, takich jak uchwyty czy poręcze.

Skutki upadków

Logiczne, że nagła utrata równowagi, zakończona upadkiem, będzie skutkowała obrażeniami w postaci stłuczeń czy siniaków. W przypadku osób starszych, cierpiących chociażby na osteoporozę, drobny nawet wypadek może poskutkować złamaniem kości. Jeśli jednak nie doszło do takich sytuacji, to nie oznacza to, że senior po upadku momentalnie wróci do formy. Często pojawia się bowiem zjawisko zwane zespołem poupadkowym. Co należy rozumieć przez takie pojęcie? Otóż zespół poupadkowy to lęk starszej osoby przed aktywnością ruchową. Senior obawia się wykonywania gwałtowniejszych ruchów, ponieważ świeżo w pamięci ma poprzedni upadek. Co gorsza, można zaobserwować również znaczny spadek samooceny, ponieważ starsza osoba jest przekonana, że staje się coraz bardziej nieudolna, coraz bardziej zależna od innych osób, co negatywnie odbija się na jej psychice. Nierzadko zespół poupadkowy jest tak silny, że seniorzy rezygnują z jakiejkolwiek formy ruchu, aby tylko nie zrobić sobie ponownie krzywdy. Taka stagnacja i zamknięcie się w domu może z kolei doprowadzić nawet do depresji. Dlatego absolutnie nie wolno lekceważyć skutków upadku u osób starszych.

Jak poradzić sobie z zespołem poupadkowym?

Bardzo ważne jest wsparcie podopiecznego w tym okresie. Należy z nim dużo rozmawiać, przekonywać, że upadek był sytuacją, która mogła się zdarzyć każdemu. Bardzo ważne jest również nakłonienie podopiecznego do powrotu do aktywności fizycznej. Należy go przekonać – ale oczywiście nie na siłę – że niewielka nawet dawka ruchu przywróci go do formy. Może wydawać się to nieprawdopodobne, ale często dochodzi do sytuacji, kiedy senior potrzebować będzie nawet wsparcia psychologa, jeśli zespół poupadkowy będzie zbyt nasilony. Oczywiście, mówiąc o skutkach upadku, nie wolno pominąć tych bardziej namacalnych, czyli bólu czy obrzęku kończyn. Bardzo ważna jest wizyta u lekarza, który oceni skutki zdrowotne zaistniałej sytuacji, przepisze odpowiednie maści czy leki. W powrocie do formy pomoże z pewnością także fizjoterapeuta, który powoli przywróci seniorowi sprawność ruchową.

Aby nie martwić się o zespół poupadkowy

Nie od dzisiaj wiadomo, że lepiej zapobiegać niż leczyć. Z tego właśnie powodu należy przeanalizować czynniki ryzyka upadku seniora i starać się je w miarę możliwości wyeliminować. Jeśli w przypadku czynników wewnętrznych jest to często niemożliwe, to z pewnością opiekun jest w stanie wyeliminować czynniki zewnętrzne. Mowa tutaj o usuwaniu niebezpiecznych przedmiotów z drogi starszej osoby, o zadbaniu o odpowiednią ilość światła – 60-letnia osoba potrzebuje aż 4 razy większej dawki oświetlenia niż osoba 20-letnia. Warto porozmawiać z rodziną podopiecznego, aby w mieszkaniu zainstalowano specjalne uchwyty pod prysznicem czy w toalecie – to z pewnością ułatwi przemieszczanie się i uchroni przed upadkami. Bardzo istotna jest także troska o odpowiednią dawkę ruchu seniora. Starsza osoba, która regularnie się rusza, z pewnością szybciej dojdzie do siebie po upadku niż taka, która ogranicza ruch do minimum.

Niestety, czasami mimo usilnych starań osób z otoczenia, nie da się uniknąć upadku. W takich sytuacjach trzeba po prostu wspierać podopiecznego, zapewnić mu odpowiednią opiekę medyczną i pomóc powrócić do poprzedniej formy. Może to zająć wiele czasu, ale z pewnością warto go poświęcić, aby senior znowu poczuł się o wiele lepiej.