Podstawą istnienia społeczeństw jest komunikacja. Aby proces porozumiewania się przebiegał sprawnie, niezbędne jest zaangażowanie obydwu stron. Nadawca w sposób jasny i precyzyjny formułuje komunikat, natomiast odbiorca podejmuje ewentualne czynności w celu jego zrozumienia, a następnie odpowiednio reaguje. Stąd trudno wyobrazić sobie właściwą opiekę nad osobą mającą problemy ze słuchem, ponieważ już pierwsze skojarzenia wskazują na trudności w komunikacji na linii opiekun-niedosłyszący podopieczny. Trudności rzeczywiście istnieją, ale nie są nie do pokonania.

Problemy ze słuchem dotykają spory odsetek starczej populacji. Zaburzenia bądź utrata słuchu są naturalną konsekwencją procesu starzenia. Jednak stopień ich zaawansowania może się znacząco różnić. Wyróżnia się kilka czynników, które przyspieszają moment rozpoczęcia choroby lub też tempo jej rozwoju. Są to m.in.: ogólny proces starzenia (u każdego seniora obserwuje się inny jego przebieg), hałas, leki, geny, urazy, inne choroby czy schorzenia (cukrzyca, nadciśnienie, miażdżyca), a także otyłość.

Usprawnienie komunikacji na linii opiekun-niedosłyszący podopieczny

W kontakcie z seniorem ważne jest dokładne rozpoznanie wady słuchu oraz ocena poziomu jej zaawansowania. Nie bez znaczenia jest też fakt, czy podopieczny korzysta z aparatu słuchowego. Wówczas należy zadbać o prawidłowe działanie sprzętu. W przypadku pozostałych osób – niekorzystających z aparatów słuchowych – zwykle jest tak, że jedno ucho jest sprawniejsze. Dla opiekuna to bardzo ważna informacja, którą powinien wykorzystać w procesie komunikacji i podczas rozmowy zajmować pozycję bliższą zdrowszemu czy sprawniejszemu uchu.

Wprawdzie każdy akt komunikacyjny jest inny i trudno trzymać się sztywnych i bezwzględnych reguł postępowania, jednak pewne ogólne zasady mogą ułatwić opiekę nad niedosłyszącym seniorem. 

Uwzględnienie i praktykowanie kilku poniższych wskazówek przynosi obopólne korzyści:

• Unikaj zbliżania się do podopiecznego znienacka, zadbaj o to, aby wiedział, że jesteś w jego pobliżu. Możesz to zrobić na kilka sposobów, np. dotykając ramienia chorego (zawsze będąc z przodu), unosząc rękę czy zamachać. Te ostatnie w przypadku, gdy masz pewność, że wzrok seniora jest na ciebie skierowany. 
• Zwracaj się do podopiecznego, jeśli znajdujesz się bezpośrednio przed nim – twarzą w twarz. Zachowaj też odpowiednią odległość (około 1 m). Właściwa pozycja pozwala seniorowi czytać komunikaty także z ruchu twoich warg. 
• Podczas rozmowy używaj prostych słów, formułując z nich krótkie zdania, wymawiaj je wolno i bardzo wyraźnie. Jeśli w tle słychać radio, telewizor bądź inne urządzenia emitujące dźwięk – wycisz je.
• Zadbaj o oświetlenie w pomieszczeniu, w którym przebywacie. Ciemność bądź słabe oświetlenie uniemożliwi choremu obserwację ruchu twoich warg. Upewnij się, gdzie znajduje się źródło światła, jeśli znajdujesz się bezpośrednio przed nim, podopieczny będzie miał problem z obserwacją twoich gestów czy mimiki. 
• Ton twojego głosu nie może być zbyt wysoki czy piskliwy.
• Ważne, żebyś podczas mówienia używała też mowy ciała – gesty, mimika.
• Zachowaj cierpliwość, nierzadko powtarzają się sytuację, że kilka, niekiedy nawet kilkadziesiąt, razy musisz powtórzyć, aby komunikat został zrozumiany. Wówczas też możesz wesprzeć się kartką czy tablicą.
• W sytuacji, w której masz wątpliwości, czy twój podopieczny właściwie i w pełni cię zrozumiał, zadaj mu pytania – zrób to bardzo subtelnie. Obserwuj go wnikliwie, być może potrzebuje więcej czasu na zebranie myśli i sformułowanie wypowiedzi – daj mu ten czas. Nie pośpieszaj, nie ponawiaj pytań, chyba że wyraźnie istnieje taka potrzeba.
• Twój podopieczny nie jest zdolny, aby przyswajać komunikaty pochodzące od więcej niż jednego rozmówcy, zatem gdy w rozmowie uczestniczy więcej osób, twoją rolą jest wyraźne sygnalizowanie zmiany osoby mówiącej.
• Zachowaj powagę w sytuacjach komicznych, tzn. wtedy, gdy odpowiedź twojego podopiecznego nie jest adekwatna do wcześniejszego komunikatu. Uprzejmie wyjaśnij powstały w komunikacji błąd.

To tylko niektóre z czynności ułatwiające komunikację z niedosłyszącym seniorem. Jednak każda sytuacja powinna być rozpatrywana indywidualnie. Zatem wsłuchuj się w potrzeby podopiecznego, dobieraj metody i sposoby komunikacji, które będą odpowiednie dla obydwu stron.