Różne są życiowe sytuacje. Na jedne mamy wpływ, inne są przede wszystkim wynikiem zaistniałych okoliczności, które musimy po prostu zaakceptować i spróbować znaleźć najlepsze w danej chwili rozwiązanie. Czasem dokonywane wybory są wyjątkowo trudne, zwłaszcza jeśli od nich zależy los bliskiej nam osoby. Tak jest w przypadku, kiedy stoimy przed decyzją czy możemy podjąć się, a przede wszystkim czy jesteśmy w stanie podołać opiece nad starszym bliskim, czy jednak sytuacja wymaga od nas poważnego rozważenia oddania go do domu opieki.  

Kiedy senior jest sprawny, cieszy się względnym zdrowiem, w tym nie dotknęły go choroby wieku podeszłego o podłożu psychicznym (demencja, choroba Alzheimera), to przy drobnej pomocy osób trzecich, jest w stanie samodzielnie mieszkać i całkiem sprawnie funkcjonować. Niestety często bywa tak, że jesień życia to czas, kiedy człowiek przestaje być w pełni samodzielny, choruje, nie ma też współmałżonka, który mógłby się nim opiekować i z którym mógłby spędzać codzienność. O ile jest ktoś, kto może i chce się nim zająć, to jest to sytuacja komfortowa. Problem zaczyna się wówczas, kiedy takiej osoby nie ma lub jeśli nawet pomimo szczerych chęci, nie jest w stanie sprostać zadaniu.  

Kiedy dom opieki 
Starość wśród kochających, bliskich nam osób, jest tym, czego każdy z nas sobie samemu i swoim najbliższym życzy. Czasem jednak zaistniałe okoliczności wskazują, że pobyt w domu opieki wydaje się znacznie rozsądniejszym rozwiązaniem. 

Główne powody, kiedy warto rozważyć umieszczenie seniora w specjalistycznej placówce, są w zasadzie dwa – gdy jej stan zdrowia, fizyczny lub psychiczny, jest na tyle ciężki, że potrzebuje stałej, fachowej pomocy, w tym pielęgniarskiej i lekarskiej, której bliscy nie są w stanie zapewnić lub gdy nie mogą podjąć się opieki ze względu na sytuację osobistą. 
Zdarza się, że z powodu demencji czy choroby Alzheimera, senior sam dla siebie stanowi poważne zagrożenie, a my nie jesteśmy w stanie przebywać z nim przez całą dobę, aby czuwać i kontrolować każdy jego ruch. Może zdarzyć się, że podopieczny wyjdzie z domu i nie będzie wiedział jak do niego wrócić. Może też odkręcić kurek z gazem, chcieć napalić w kominku albo spowodować inne zagrożenie. To jest sytuacja ogromnie dla bliskich stresująca, nierzadko dezorganizująca życie całego domu, a nawet pomimo zachowania największej staranności, zwykle i tak nie jesteśmy w stanie zapewnić podopiecznemu, a pośrednio także sobie samym, pełnego bezpieczeństwa.

Inną kategorię problemu stanowią schorzenia i choroby, które powodują niepełnosprawność fizyczną, wymagającą fachowej pomocy, której rodzina ze względu na brak stosownej wiedzy i umiejętności nie jest w stanie zapewnić. Czasem co prawda wystarcza obecność pielęgniarki lub stworzenie domowego hospicjum, ale niestety nie zawsze jest to możliwe albo wskazane. Tutaj przed podjęciem ostatecznej decyzji warto skonsultować się z lekarzem, który określi jaki zakres opieki jest niezbędny oraz jakie kroki należy przedsięwziąć, aby stan chorego się nie pogorszył.  

Jak wcześniej wspomniano, także osobista sytuacja bliskich seniora może uniemożliwiać podjęcie się zadania sprawowania nad nim opieki. Do takich powodów możemy zaliczyć na przykład konieczność zarobkowania i wynikający z  niej brak dyspozycyjności, brak możliwości lokalowych (mieszkanie zbyt małe lub za bardzo przepełnione, aby móc stworzyć podopiecznemu komfortowe warunki), bardzo trudną sytuację materialną lub dużą odległość od miejsca zamieszkania seniora (na przykład z powodu emigracji zarobkowej), a równocześnie brak możliwości wzięcia go do siebie. 

Kiedy nie mamy wyboru, szukajmy plusów  
Dom opieki jest placówką, w której można umieścić osobę potrzebującą całodobowej, profesjonalnej pomocy niezbędnej z powodu jej zaawansowanego wieku, niepełnosprawności, złego stanu zdrowia, a przy tym nieposiadającą nikogo, kto mógłby jej to zapewnić. Kiedy sytuacja zmusza nas do podjęcia takiej decyzji, a mimo to wahamy się, weźmy pod uwagę, że nasz bliski uzyska tam zarówno wsparcie w codziennych czynnościach, jak i stałą opiekę medyczną. Ponadto zostanie mu zapewnione wszystko, co jest niezbędne do życia, w tym odzież, wyżywienie, pomoc w załatwieniu spraw urzędowych, a nawet zaspokojenie potrzeb duchowych. 

Warto też uświadomić sobie, że domy, jakie pamiętamy z przeszłości, kojarzące się z bardzo przykrym i raczej ponurym miejscem, dziś zwykle są już zupełnie inne – dobrze wyposażone, przytulne, zadbane, z możliwością stworzenia w nich namiastki prawdziwego domu, pełne ludzkiej życzliwości. Ponadto wśród innych pensjonariuszy, zresztą znajdujących się w podobnej sytuacji, seniorowi znacznie łatwiej będzie poradzić sobie z poczuciem samotności, na jaką byłby skazany, gdyby został sam. 
Do dyspozycji mamy zarówno państwowe domy pomocy społecznej, jak i placówki prywatne. Decyzja, który należy wybrać, zależy zarówno od zakresu i standardu świadczonych usług (placówki pod tym względem znacząco różnią się od siebie), jak i od możliwości finansowych seniora oraz jego rodziny. Różnice w odpłatnościach mogą być spore, ale nawet senior posiadający bardzo niskie dochody, które na co dzień nie wystarczają mu na pokrycie podstawowych potrzeb, będzie miał zapewnioną pomoc. Ustawodawca tak uregulował tę kwestię, że odpłatność pobierana jest z dochodu pensjonariusza w wysokości nie większej niż 70% otrzymywanego świadczenia, a jeśli to nie pokrywa kosztów pobytu, to w przypadku trudnej sytuacji materialnej rodziny, istnieje możliwość starania się o zwolnienie (całkowite lub częściowe) z dopłaty. 

Konsekwencje  

Niestety istnieje zagrożenie, że senior umieszczony w domu opieki może poczuć się niepotrzebny i opuszczony, może zrodzić się w nim żal, poczucie izolacji, marginalizacji, bezsilności z powodu sytuacji, w jakiej się znalazł. Takie miejsca, jeśli traktowane są jak obce, nie sprzyjają polepszaniu kondycji zdrowotnej, zwłaszcza pod względem psychicznym. Osoby, które pomimo niepełnosprawności pozostają w swoim środowisku, zwykle mają lepsze samopoczucie i jeśli chorują, to wśród bliskich szybciej wracają do zdrowia. Ponadto zmiana otoczenia i konieczność adaptacji do nowych warunków wiążą się ze sporym stresem. 

Z kolei osoby podejmujące decyzję mogą obciążyć ogromne wyrzuty sumienia. Z jednej strony zwykle zdajemy sobie sprawę, że to okoliczności wymusiły jej podjęcie i była jedyną słuszną na daną chwilę, a z drugiej zaczynamy się z tym gryźć, zastanawiając czy aby na pewno problemu nie można było rozwiązać inaczej. Aby zminimalizować ryzyko oraz złagodzić ewentualne skutki, warto bliskiego umieścić w placówce, która spełnia nasze i podopiecznego oczekiwania. Ważne, aby znajdowała się na tyle blisko, by możliwe były regularne i w miarę częste odwiedziny - pozwoli to na podtrzymanie bliskiego kontaktu, jak również umożliwi bieżącą kontrolę nad tym, co się dzieje. Kiedy będziemy pewni, że senior ma zapewnione wszystko, czego potrzebuje, także wsparcie psychiczne, będziemy znacznie spokojniejsi. 

Takie decyzje nigdy nie są łatwe, jeśli mamy do kogoś stosunek emocjonalny. Warto jednak zdać sobie sprawę, że nie na wszystko mamy wpływ i nawet jeśli czujemy, że chcielibyśmy inaczej, to uczucia warto odłożyć na bok, za to na chłodno przeanalizować nasze możliwości i potrzeby seniora, po czym odpowiedzialnie i bardzo świadomie rozważyć wszystkie za i przeciw. Kiedy jednak starannie przemyślaną decyzję już podejmiemy i będzie ona wiązała się z umieszczeniem bliskiego w placówce opiekuńczej, nie należy nigdy nikomu pozwalać na wpędzanie nas w poczucie winy.