Współczesna medycyna cały czas się rozwija, dzięki czemu możliwości przywrócenia sprawności i poprawienia kondycji organizmu są coraz większe. Jest to szczególnie ważne, jeśli chodzi o opiekę osób starszych. Często bowiem borykają się oni z licznymi problemami narządów ruchu czy innych organów. Spowodowane jest to występowaniem wielu, typowych dla starszego wieku chorób. Często seniorzy przechodzą udary, po których powrót do normalnego funkcjonowania jest bardzo trudny. I tutaj zbawienna okazuje się koncepcja Bobath.

Czym jest koncepcja Bobath?

Została stworzona w latach czterdziestych XX wieku przez Bertę i Karla Bobethów. Ogólnie rzecz ujmując jest to program do pracy z osobami o problemach neurologicznych, najczęściej właśnie po udarze. Polega on na badaniu i terapii pacjentów z zaburzeniami centralnego układu nerwowego, poprzez normalizację napięcia mięśniowego. Co istotne, koncepcja ta zakłada działanie już od samego początku choroby – nawet na oddziale intensywnej terapii. Jej założenia powinni znać wszyscy, którzy mają do czynienia z seniorem z problemami neurologicznymi, ponieważ zapewnia to 24 godzinną terapię, a to z kolei szybciej przynosi spodziewane efekty.

O czym trzeba pamiętać?

Chcąc wprowadzić w życie koncepcję Bobath, najpierw trzeba zasięgnąć porady u lekarza i ustalić zasady współpracy z fizjoterapeutą. Zanim przystąpimy do tego, pamiętajmy, aby dokładnie przeanalizować kilka kwestii. Mowa tutaj o:

• stanie chorego i rozmiarze urazów po udarze;
• gotowości wszystkich członków rodziny do współpracy;
• cierpliwości w pierwszych fazach podjęcia terapii.

Podstawową zaletą koncepcji Bobath jest to, że chory będzie bardzo zmotywowany do ćwiczeń, widząc, że wszyscy dookoła angażują się w jego proces ozdrowieńczy. W opiece senioralnej to rewolucyjna metoda, stosowana dopiero od niedawna, jednak z coraz większym powodzeniem. Nie wymaga się bowiem od seniora niewykonalnych ćwiczeń i stwarzających ból, a jedynie stymuluje się pracę sprawniejszych mięśni do czasu, aż wszystkie odzyskają wcześniejszą sprawność.

Podstawowe zalety koncepcji Bobath

Jest to koncepcja, która opiera się na zasadach terapii klinicznej takiej, jak chociażby:

• uzależnienie udziału pacjenta w życiu codziennym od jego aktywności;
• nauczanie motoryczne;
• wykorzystywanie bodźców;

Pozwala ona pacjentowi i jego rodzinie nauczyć się jakiego rodzaju ograniczenia występują, jak sobie z nimi radzić, póki jeszcze są, i jak dążyć do tego, aby stopniowo zanikały. Decydując się na tę koncepcję, należy uzbroić się w cierpliwość, ponieważ praktyka ta nie jest spektakularna i trzeba poczekać na efekty.

Podstawowe czynności przy koncepcji Bobath

Do najczęściej używanych, przynajmniej w początkowej fazie tej terapii, czynności zaliczamy:

• przenoszenie z miejsca na miejsce – zanim do tego dojdzie, pamiętajmy, aby dokładnie wysłuchać profesjonalnego doradcy. Bowiem nieodpowiednia pomoc może zdziałać wiele złego. Początkowe ćwiczenia polegają np. na siadaniu na łóżku. Kolejny etap to przemieszczenie się z łóżka na wózek inwalidzki. Pamiętajmy, aby seniora angażować w każdy element terapii. Dzięki temu, że kierujemy jego kończynami, podpowiadamy, mobilizujemy, zwiększamy jego sprawność ruchową.
• mycie – to kolejny bardzo istotny fragment całego procesu. Podczas mycia należy rozmawiać z pacjentem, prosić go, żeby w miarę możliwości wskazywał części ciała. Musi on również wiedzieć o każdym planowanym ruchu, ponieważ nagle wzdrygnięcie się czy wystraszenie może pogorszyć jego stan. Pamiętajmy również, że myjąc osobę po udarze według tej koncepcji, zaczynamy od strony zdrowej do chorej – kiedy dojdziemy do miejsc dotkniętych udarem, można lekko zwiększyć ciśnienie wody.

Leżenie też jest ważne

Wiadomo, że zaraz po udarze pacjent nie będzie sprawny. Okazuje się jednak, że nawet leżąc może wykonywać pewne założenia koncepcji Bobath. Ma ona określone pozycje ułożeniowe, podczas których odpowiednio funkcjonuje układ krążenia, bodźce stymulują układ nerwowy i w ten sposób można odzyskać czucie. Jak więc ułożyć takiego podopiecznego? Pozycje mają być neutralne, a to oznacza, że żadne stawy nie będą ustawione w skrajnym zakresie ruchu. Należy zmieniać je co dwie godziny – boki, plecy i brzuch. Pod żadnym pozorem nie ciągniemy za dłoń. Głowa ułożona ma być w stronę porażoną, a ta strona musi być uniesiona poprzez poduszkę czy walec.

Zasady koncepcji Bobath nie są bardzo skomplikowane, jednak należy poświęcić trochę czasu na ich opanowanie. Pod żadnym pozorem nie można być samozwańczym terapeutą – uczyć się trzeba od specjalistów.