Niedokrwienie stóp, zaburzenia czucia, długie gojenie ran, owrzodzenia, osłabienie stawów, w konsekwencji zmiany w wyglądzie stopy utrudniające poruszanie się – mowa o stopie cukrzycowej. Choroba jest następstwem nieodpowiednio leczonej bądź nieleczonej w ogóle cukrzycy.

Czym jest stopa cukrzycowa?

To następstwo zmian w obwodowym układzie nerwowym bądź w naczyniach. Uszkodzenia w tym obszarze są bardzo niebezpieczne. Zaburzenia w funkcjonowaniu włókien nerwowych u chorego powodują, że zanika czucie, a to z kolei może spowodować, że chory nie zareaguje np. na skaleczenie. Wówczas rana będzie miała szerokie możliwości rozwoju.

Zespół stopy cukrzycowej rozwija się wskutek patologii nerwów i naczyń krwionośnych. Wysoki poziom glukozy we krwi u cukrzyków powoduje uszkodzenia zarówno dużych, jak i małych naczyń krwionośnych oraz nerwów. Uszkodzenia naczyń krwionośnych mogą także prowadzić do choroby niedokrwiennej czy wieńcowej.

Wyróżnia się trzy typy stopy cukrzycowej:

• zespół stopy niedokrwiennej – słabsze ukrwienie stopy;
• zespół stopy neuropatycznej – uszkodzenie obwodowego układu naczyniowego;
• typ mieszany – połączenie neuropatii oraz niedokrwienia.

Jak rozpoznać?

Osoby cierpiące na stopę cukrzycową najczęściej skarżą się na dolegliwości bólowe, które nasilają się podczas snu. Do dolegliwości tych zalicza się m.in.: kłucie, mrowienie, bolesne skurcze mięśni w nodze. Występują także zaburzenia czucia: chory nie odczuwa bólu, dotyku ani też temperatury. W konsekwencji dochodzi do zmian wizualnych (rany) oraz zniekształcenia stóp. Palce stają się przykurczone oraz zgięte, a kości śródstopia – uwypuklone.

Jak leczyć?

Leczenie stopy cukrzycowej w trzech słowach: trudne, koszto- i czasochłonne. Ale nie niemożliwe. Proces leczenia wymaga zaangażowania lekarzy specjalistów z różnych obszarów medycyny, m.in.: diabetologa, dermatologa, ortopedy, rehabilitanta oraz chirurga naczyniowego.

Po pierwsze: cukrzyca

U podstaw procesu leczenia znajduje się leczenie choroby zasadniczej – cukrzycy. Najczęściej polega na włączeniu bądź intensyfikacji insulinoterapii w celu wyrównania metabolicznego cukrzycy.

Po drugie: wysiłek fizyczny

Zrównoważona aktywność fizyczna pozytywnie wpływa na normalizację glikemii, wagi ciała oraz wydolności układu krążenia. Ważne, żeby wysiłek był kontrolowany, gdyż niekontrolowany może przyczyniać się do intensyfikacji powikłań stopy cukrzycowej. Niebagatelną rolę odgrywa też obuwie – musi ono zmniejszać ciśnienie wewnętrzne stopy.

Po trzecie: odciążenie kończyn

Odciążenie kończyn nie jest sprzeczne z aktywnością ruchową. Poprzez odciążenie rozumie się stosowanie specjalnych akcesoriów, m.in.: wkładek, kul, opatrunków, specjalistycznego obuwia.

Po czwarte: zakaz palenia tytoniu

Leczenie powinno również objąć zwalczanie czynników mogących wywołać miażdżycę. Chodzi m.in. o: bezwzględne odstawienie tytoniu, leczenie przeciwpłytkowe, systematyczną aktywność, leczenie farmakologiczne oraz inwazyjne.

Po piąte: ocena ciężkości zakażenia

Rana stopy oznacza bezwzględną wizytę w przychodni lekarskiej. Wówczas lekarz ocenia, czy stopa jest zainfekowana. W zależności od stopnia zakażenia może być konieczność hospitalizacji chorego, antybiotykoterapia, dodatkowe badania, a nawet konsultacja chirurgiczna i amputacja.

Po szóste: leczenie doustne

W zakażeniach łagodnych i umiarkowanych stosuje się preparaty: amoksycyliny z klawulanianem, chinolony lub klindamycynę. W przypadku zakażeń łagodnych antybiotykoterapia trwa zwykle od tygodnia do dwóch; w przypadku umiarkowanych trochę dłużej – trzy – cztery tygodnie.

Jak widać, metod leczenia stopy cukrzycowej jest wiele. O zastosowaniu konkretnej metody decyduje przede wszystkim stopień zaawansowania choroby. Jednak w całym tym procesie chodzi przede wszystkim o leczenie podstawowej choroby (cukrzycy) oraz miejscowych owrzodzeń i ran.