Dzisiejsze czasy noszą na sobie znamię ogromnego zagrożenia przedwczesnymi zgonami, których powodem jest problem nadciśnienia tętniczego. Jak wynika z danych epidemiologicznych, istnieje liniowy związek pomiędzy wzrastającym ciśnieniem tętniczym a rozwojem patologii układu sercowo- naczyniowego, jakimi są udar mózgu, zawał serca, niewydolność serca, a także problemy związane z niewydolnością nerek. Niestety tendencje te zauważalne są we wszystkich grupach wiekowych, grupach etnicznych, jak również u obu płci. W Polsce, w ciągu ostatnich 20 lat, również odnotowano wzrost zagrożenia zapadalnością na choroby układu sercowo- naczyniowego, które związane są z rosnącą skalą osób z nadciśnieniem tętniczym. Główną drogą profilaktyki i prewencji, są oddziaływania środowiskowe, jako celowane w źródła rozwoju nadciśnienia tętniczego. 

Podstawa do rozpoznania

By zdiagnozować nadciśnienie tętnicze niezbędne jest wykonanie prawidłowego, gabinetowego pomiaru ciśnienia tętniczego. Pomiar wykonywany jest przy pomocy odpowiedniego sprzętu, spełniającego zarówno normy bezpieczeństwa, które odnoszą się bezpośrednio do zakazu używania aparatur rtęciowych, jak również normy pomiarowe, co oznacza, że urządzenie takie musi posiadać odpowiednie certyfikaty. Jeśli, w conamniej dwóch następujących po sobie pomiarach, ciśnienie tętnicze jest równe lub wyższe wartości 140/90 mm Hg, można stwierdzać występowanie nadciśnienia tętniczego. 

Do istotnych kwestii odnośnie pomiarów należy również samo przygotowanie pacjenta. Przed dokonaniem pomiaru, niewskazane jest by podopieczny pił kawę i palił papierosy, przez około 30 minut. Ważny jest również odpoczynek, by stan w jakim zostaje wykonany pomiar, był stanem spoczynkowym organizmu. Podopieczny powinien być w pozycji siedzące, z podpartymi plecami i opuszczonymi rękami. Mankiet do pomiaru umieszcza się natomiast na wysokości serca, niezależnie od pozycji ciała. 

Czynniki ryzyka

Jak każde inne schorzenie dotykające człowieka, również nadciśnienie tętnicze może być efektem długotrwałego, patologicznego stanu. Czynniki ryzyka wystąpienia nadciśnienia tętniczego, jak wspomniano wcześniej, odnoszą się głównie do zachowań związanych z naszym środowiskiem i stylem życia. Mowa tu o paleniu tytoniu, nieprawidłowa dieta wskutek której pojawiają się zaburzenia lipidowe, podwyższony poziom glukozy we krwi czy nadwaga i otyłość. Ponadto, jak wynika z obserwacji, w większości, na nadciśnienie tętnicze narażeni są mężczyźni, bardziej niż kobiety. 

Normalizacja masy ciała

Odpowiednia waga jest jednym z elementów, który ma kluczowe znaczenie w walce z nadciśnieniem tętniczym. Jest to wiedza, którą powinien posiadać sam dotknięty tym problemem, ale również osoby z jego najbliższego otoczenia, w tym jego opiekun. W dużej mierze, to opiekun jest odpowiedzialny za dietę i posiłki jakie spożywa podopieczny, stąd też konieczne jest by dbał o to, by posiłki były prawidłowo zbilansowane. 

W praktyce, w odniesieniu do redukcji masy ciała podopiecznego, oznacza to zmniejszenie kaloryczności posiłków jak również zmiany jakościowe które obejmują zwiększenie ilości spożywanych warzyw i owoców, zmiana produktów mlecznych na ubogo tłuszczowe, spożywanie większej ilości błonnika pokarmowego, wdrożenie do diety produktów pełnoziarnistych, zastąpienie białka pochodzenia zwierzęcego, białkiem pochodzenia roślinnego jak również ograniczeniem spożywania tłuszczów nasyconych i cholesterolu. Należy jednak w dobrze diety zachować ostrożność oraz wziąć pod uwagę inne, towarzyszące schorzenia naszego podopiecznego. W przypadku osób z cukrzycą, również niezbędne jest prawidłowe prowadzenie diety, stąd tez ograniczenia mogą być nieco szersze. 

Spożycie soli kuchennej ma również duże znaczenie w przypadku osób z nadciśnieniem tętniczym. Klinicznie udowodniono, że duże spożycie soli sprzyja wzrostowi ciśnienia tętniczego krwi, stąd też w diecie naszego podopiecznego powinno być jej jak najmniej. Dieta osób cierpiących na nadciśnienie tętnicze, powinna zawierać nie więcej niż 5 g soli na dobę. 
Normalizacja masy ciała wiąże się również nierozerwalnie ze zwiększeniem aktywności fizycznej, a przede wszystkim regularnym podejmowaniem różnego rodzaju form ruchu. 

Palenie tytoniu

Palenie papierosów jest jednym z głównych czynników ryzyka wystąpienia nadciśnienia tętniczego krwi. Nikotyna ma istotny wpływ na czynność pracy serca, utrzymującą się przez około 15 minut w organizmie. Dodatkowo, udowodnionym faktem również szkodliwość palenia biernego jako znacznego czynnika ryzyka. Co więcej, palenie papierosów ma znaczenie nie tylko w rozwoju nadciśnienia tętniczego, ale również jest bezpośrednim czynnikiem ryzyka w przypadku wystąpienia chorób układu sercowo naczyniowego, w tym udaru mózgu, zawału serca czy choroby niedokrwiennej serca. 

Alkohol a nadciśnienie tętnicze

Picie alkoholu również nie pozostaje bez wpływu na rozwój nadciśnienia tętniczego. Regularne przekraczanie maksymalnej dawki spożycia, sprzyja udarom mózgu jak również osłabia działanie leków, mających na celu obniżenie ciśnienia krwi. 

Regularne przyjmowanie leków

Leczenie farmakologiczne nadciśnienia tętniczego dobierane jest indywidualnie po wykonaniu szeregu specjalistycznych badań. Bardzo istotne są wszelkie schorzenia towarzyszące, o których lekarz powinien zostać bezwzględnie poinformowany. Zadaniem opiekuna jest w tej materii przede wszystkim dbałość o regularne przyjmowanie leków, tak by nie pomijać zalecanej dawki, jak również nie przyjąć dawki podwójnej. 

Zadania opiekuna

Przede wszystkim na opiekunie spoczywa odpowiedzialność za styl życia podopiecznego lub ewentualne jego zmiany. W opiece, powinno zwraca się szczególną uwagę na wszelkie czynniki ryzyka, takie jak palenie papierosów, nadmierne spożycie alkoholu czy nieodpowiednia dieta. Ważne by skrupulatnie przestrzegać zaleceń lekarza i pomóc naszemu podopiecznemu we wdrożeniu zmian do codziennego życia w taki sposób, by stały jest jego zwyczajami. Motywowanie do aktywności fizycznej jak również odpowiedni dobór form ruchu, jest zadaniem, które również spoczywa na opiekunie.

Innym aspektem pracy opiekuna, jednak równie istotnym, jest edukacja pacjenta i przekazanie mu wszelkiej niezbędnej wiedzy i informacji. Dotyczących stanu w jakim się znajduje, konsekwencji i powikłań, jakie mogą mieć miejsce, jak również wagę wprowadzenia zmian do swojego codziennego życia. Opiekun staje się partnerem w codziennym życiu i w dążeniu do osiągnięcia poprawy.